Μηνιγγίωμα
Οστό κρανίου
Σκληρά μήνιγγα
Αραχνοειδής
Χοριοειδής
Παραοβελιαίο
Παρεγκεφαλίδος
Αποκλίματος
Ινιακού τρήματος
Υπερεφιππιακά
Οσφρητικής αύλακος
Τα μηνγγιώματα είναι οι πιο συχνοί ενδοκρανιακοί όγκοι. Εξορμώνται απο τα κύτταρα της αραχνοειδούς μήνιγγας, μιας εκ των τρίων μεμβρανών που περιβάλλουν τον εγκέφαλο. Οι άλλες δύο είναι η σκληρά μήνιγγα εξωτερικά και η χοριοειδής σε άμεση επαφή με τον εγκέφαλο. Τα μηνιγγιώματα είναι στην πλειψηφία τους καλοήθη όγκοι, αλλά μπορούν να γίνουν απειλητικοί για την ζωή αν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως. Συνήθως είναι μονήρης όγκοι, αλλά μπορούν να παρουσιαστούν ταυτόχρονα στον εγκέφαλο και τη σπονδυλική στήλη. Ανάλογα με την εντόπιση τους διακρίνονται στους εξής τύπους:
-
Σηραγγώδους κόλπου
-
Γεφυροπαραγκεφαλιδικής γωνίας
-
Κυρτότητας του εγκεφάλου
-
Ινιακού τρήματος
-
Ενδοκογχικά
-
Ενδοκοιλιακά
-
Οσφρητικής αύλακος
-
Παραοβελιαία
-
Πτέρυγας του σφηνοειδούς οστού
-
Οπίσθιου βόθρου
-
Αποκλίματος
-
Υπερεφιππιακά
Σταδιοποίηση
Παραοβελιαίο
Δρεπάνου
Κυρτότητας
Ενδοκοιλιακό
Υπόφυση
Δρέπανο
Σύμφωνα με τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας, υπάρχουν 15 διαφορετικοί τύποι μηνιγγιωμάτων. Η αναγνώρισή τους βασίζεται στα κυτταρικά χαρακτηριστικά των μηνιγγιωμάτων όπως αυτά αναγνωρίζονται στο μικροσκόπιο.
Τα άτυπα μηνιγγιώματα αντιπροσωπεύουν το 18% του συνόλου. Προυσιάζουν αυξημένο αριθμό κυτταρικών ανωμαλιών, μεγαλώνουν γρήγορα και έχουν την τάση να διεισδύσουν στο φυσιολογικό εγκεφαλικό παρέγχυμα. Τα άτυπα μηνιγγιώματα εχουν υψηλότερο ποσοστό υποτροπής σε σχέση με τα καλοήθη μηνιγγιώματα.
Τα κακοήθη μηνιγγιώματα παρουσιάζουν ακόμα μεγαλύτερο αριθμό κυτταρικών ατυπιών σε σχέση με τα άτυπα, εισβάλλουν σχεδόν πάντα στο φυσιολογικό εγκεφαλικό παρέγχυμα και παρουσιάζουν το πιο υψηλό ποσοστό υποτροπής.
Παράγοντες κινδύνου
Τα μηνιγγιώματα είναι πιο συχνά στους ενήλικες, κυρίως άνω των 65 ετών. Η έκθεση στην ιονίζουσα ακτινοβολία, κυρίως σε υψηλές δόσεις, είναι ένας απο τους παράγοντες κινδύνου στην ανάπτυξη μηνιγγιώματος. Έχει παρατηρηθεί σε πολλές μελέτες οτι πανοραμικές ακτινογραφίες στόματος συνδέονται με συχνότερη εμφάνιση μηνιγγιωμάτων.
Η νευροινωμάτωση τύπου δύο, μια γενετική ανωμαλία, συνδέεεται με αυξημένο αριθμό κακοήθων ή πολλαπλών μηνιγγιωμάτων.
Πολλαπλές μελέτες έχουν αναδείξει τη συσχέτιση εμφάνισης μηνιγγιωμάτων με τις ορμόνες, και πιο συγκεκριμένα:
-
Πιο συχνή είναι η εμφάνιση μηνιγγιωμάτων σε γυναίκες στην αναπαραγωγική ηλικία σε σχέση με τους άνδρες
-
Έχουν ανιχθευθεί υποδοχείς ορμονών (προγεστερόνης, ανδρογόνων και οιστρογόνων) σε σημαντικό αριθμό μηνιγγιωμάτων
-
Υπάρχει σύνδεση του καρκίνου του μαστού με τα μηνιγγιώματα
-
Η ανάπτυξη μηνιγγιωμάτων σχετίζεται με την εγκυμοσύνη και την έμμηνο ρήση.
Συμπτώματα
Τα μηνιγγιώματα συνήθως δεν παρουσιάζουν άμεσα συμπτώματα καθώς μεγαλώνουν αργά, οπότε τα συμπτώματα παρουσιάζουνται όταν ο όγκος εχει λάβει σημαντικές διαστάσεις και οφείλονται κυρίως στην πίεση του φυσιολογικού εγκεφαλικού παρεγχύματος.
Σε αρκετές περιπτώσεις ανακαλύπτονται τυχαία, όταν ο ασθενής υποβάλλεται σε απεικονιστικό έλεγχο για άλλους λόγους. Τα συμπτώματα σχετίζονται με το μέγεθος και τη θέση τους, τα πιο συχνά είναι:
-
Κεφαλαλγία
-
Επιληπτικές κρίσεις
-
Διαταραχές συμπεριφοράς
-
Υπνηλία
-
Διαταραχές επιπέδου συνείδησης
-
ΜυΪκη αδυναμία
-
Διαταραχές οράσεως
-
Διαταραχές ακοής, ισορροπίας
-
Ναυτία, έμετοι
Όπως προαναφέρθηκε τα συμπτώματα εξαρτώνται απο τη θέση τους και απο το μέγεθος τους, πιο συγκεκριμένα:
-
Τα μηνιγγιώματα του δρεπάνου και τα παραοβελιαία σχετίζονται με διαταραχές στη σκέψη και στη μνήμη ενώ αν εντοπίζονται πιο κοντά στη μέση γραμμή σχετίζονται με επιληπτικές κρίσεις και μυΪκη αδυναμία
-
Τα μηνιγγιώματα της κυρτότητας σχετίζονται πιο συχνά με επιληπτικές κρίσεις, κεφαλαλγία και νευρολογικές διαταραχές
-
Τα μηνιγγιώματα της οσφρητικής αύλακος σχετίζονται με απώλεια τησ όσφρησης, ενώ αν είναι μεγάλων διαστάσεων μπορούν να προκαλέσουν διαταραχές στην όραση
-
Τα υπερεφιππιακά μηνιγγιώματα σχετίζονται με διαταραχές στην όραση λόγω πίεσης του οπτικού νεύρου
-
Τα μηνιγγιώματα του οπισθίου βόθρου σχετίζονται με διαταραχές στην ισορροπία και στην ακόη λόγω πίεσης των εγκεφαλικών νεύρων
-
Τα ενδοκοιλιακά μηνιγγιώματα μπορούν να προκαλέσουν απόφραξη στη φυσιολογική ρόη του εγκεφαλονωτιαίου υγρού, αποφρακτικός υδροκέφαλος
-
Τα ενδοκογχικά μηνιγγιώματα προκαλούν αύξηση στην πίεση του οφθαλμού, προκαλώντας διαταραχές στην όραση
-
Τα μηνιγιώματα της σπονδυλικής στήλης μπορούν να προκαλέσουν άλγος τοπικά, ή στην κατανομή της νευρικής ρίζας που εμπλέκεται στο μηνιγγίωμα
Διάγνωση
Η διάγνωση των μηνιγγιωμάτων στηρίζεται κυρίως στις απεικονιστικές εξετάσεις, αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου με ή χωρίς σκιαγραφικό. Ασφαλώς οι παραπάνω εξετάσεις σχετίζονται με τη νευρολογική εικόνα πριν καταλήξει ο Νευροχειρουργός στην τελική διάγνωση. Η τελική δίαγνωση τίθεται με αναγνώριση του ιστολογικού τύπου του όγκου, αυτό επιτυγχάνεται είτε με βιοψία είτε με τη χειρουργική εκτομή του όγκου.
Αντιμετώπιση
Τα μηνιγγιώματα είναι συνήθως καλοήθη όγκοι με σαφή όρια σε σχέση με το φυσιολογικό εγκέφαλο, αυτά τα χαρακτηριστικά επιτρέπουν την ολική χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Όταν αυτό δεν είναι εφικτό, ο Νευροχειρουργός θα αφαιρέσει ικάνη ποσότητα του όγκου ώστε να υφεθούν τα συμπτώματα και να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής του ασθενούς.
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι ασθενείς παρακολουθούνται χωρίς να είναι ανάγκη η χειρουργική επέμβαση, κι αυτό διότι:
-
Τα συμπτώματα είναι σχεδόν ανύπαρκτα ή ελάχιστα που δεν επηρεάζουν την καθημερινότητα των ασθενών
-
Διότι οι ασθενείς είναι μεγάλης ηλικίας και τα συμπτώματα εξελίσσονται βραδέως
-
Οι ασθενείς με άλλα σημαντικά υποκείμενα νοσήματα δεν μπορούν να υποβληθούν σε χειρουργείο
-
Δεν επιθυμούν οι ίδιοι οι ασθνείς να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση
Εναλλακτικά, ασθενείς που δεν μπορούν να υποβληθούσε χειρουργική επέμβαση, μπορούν να αντιμετωπιστούν με ακτινοβολία.
Η χημειοθεραπεία, σπανίως χρησιμοποιείται στην αντιμετώπιση των μηνιγγιωμάτων.
Πρόγνωση
Ο πιο σημαντικός προγνωστικός παράγοντας για τους ασθενείς με μηνιγγίωμα είναι η ηλικία. Πιο συγκεκριμένα οι ενήλικοι ασθενείς μικρότερης ηλικίας εχουν πιο καλή πρόγνωση σχέση με μεγαλύτερους. Επίσης καλύτερη πρόγνωση έχουν οι ασθενείς στους οποίους αφαιρείται ολόκληρος ο όγκος.